Rouwen is trending

Rouwen als trend: gedeelde smart is halve smart

Iedereen heeft op een gegeven moment te maken met de dood. Rouwen is - bij gebrek aan een beter woord - even doodnormaal als het leven zelf. En toch lijkt in onze maatschappij het rouwproces met taboes omgeven. Dat merkte ik zelf toen vorig jaar mijn vader plotseling stierf. Er kwam veel steun van vrienden en familie én van onverwachte kanten: die ene collega die een lief bericht stuurde, de bloemen van een zakenrelatie en troostende woorden van een onbekende buurvrouw.

Tegelijkertijd was het soms oorverdovend stil. Sommige mensen wilden of durfden tot de dag van vandaag mijn vaders dood niet te benoemen. Daar kan ik boos over zijn of verdrietig, want doodzwijgen voelt extra eenzaam, maar ik begrijp het ook: praten over sterfgevallen en bijkomende emoties vinden veel mensen moeilijk. En juist daarom is het zo fijn als je als nabestaande media hebt die spreken over dat allesomvattende verdriet. Hier tips voor podcasts, boeken, een nieuwe documentaire en een platform.

Podcasts over rouwen

Zelf luisterde ik graag naar de podcast Dag voor Dag van Liesbeth Rasker, waarin ze gesprekken voert met vrienden en familie over de dood van haar moeder en rouwen in het algemeen. Nog een podcast-tip is Mignonnus de Podcast, waarin kunstenaar Mignon Nusteling voorleest uit haar nooit uitgegeven manuscript Wat niemand je vertelt wanneer je vader doodgaat, over de sociale ongemakkelijkheden die bij verlies en rouw horen.

Modern Mourning, een online platform over dood en rouw

Wat als allebei je ouders binnen een jaar overlijden? Het overkwam Eva Peters een paar jaar geleden. Ook zij zocht op dat moment boeken over het onderwerp, net als tips voor begrafenissen: ze vond niks dat haar aansprak. En dus start ze nu haar eigen platform Modern Mourning, waarvoor momenteel een crowdfundcampagne loopt. Eva: 'De uitvaartbranche en alle uitingen over de dood zijn heel lang niet meegegaan met hun tijd. De generatie vóór ons heeft geleerd niet over verdriet te praten en door te gaan; wij willen meer over onze emoties spreken en andere beelden zien. Denk alleen maar aan de afbeeldingen op rouwkaarten: wij identificeren ons niet met die beeldtaal. Er is een groot gat tussen vraag en aanbod, het werd hoogtijd dat er media voor jongvolwassenen kwamen over rouwen.'

Tijdens de lockdown afgelopen voorjaar besloot Eva, werkzaam als pr-manager in de creatieve industrie, dus zelf een platform te starten. Op Modern Mourning wil ze verhalen delen van mensen die ook rouwen, zodat je je in dat verdriet niet alleen hoeft te voelen. 'Ik miste dat zelf zo erg en dat maakte me onnodig extra eenzaam. Rouwen doe je sowieso alleen - jouw leven staat even stil en dat van anderen gaat door - maar als er niet over gesproken wordt, is dat extra pijnlijk.' Op het platform zullen artikelen, podcasts en video's komen, maar ook concrete tips over bijvoorbeeld begrafenissen regelen. 'Rouw móet bespreekbaar worden,' zegt ze. 'Nuchter, eerlijk en rauw.' Je kan Eva nog tot 30 november helpen met het realiseren van haar droom.

Boeken over het verliezen van je ouder(s)

Binnenkort komen er ook meerdere boeken uit over het verliezen van een of meerdere ouders. Zo werkt schrijver Tatjani Almuli, die eerder over dit onderwerp schreef in ELLE, aan een boek over haar moeder. Van journalist Gijs van der Sanden verschijnt begin 2021 De dingen die je vergeet, waarin hij onderzoekt wat het betekent om te rouwen nadat hij op jonge leeftijd allebei zijn ouders verloor. Komende april zal het boek Uitvaart in eigen hand van begrafenisondernemer Susanne Duijvestein uitkomen. De essaybundel Ook ik ben stukgewaaid van Emma van Meyeren ligt nu al in de winkel. Hierin bespreekt ze dat verwerken niet het ultieme doel is, maar dat je misschien een blijvend ambivalente houding tegenover verlies houdt. Ook doet ze suggesties voor nieuwe manieren om met rouw om te gaan.

Want inderdaad: er is niet één manier om met overlijden om te gaan. Rouwen is geen lineair proces, of een soort stappenplan, met een begint en einde. Het verdriet gaat niet weg, wel neemt het steeds een andere vorm aan: soms laait het op en dan gaat het weer liggen, of overdondert het je plots weer als een storm. Op al die momenten is het fijn te weten dat je er niet alleen voor staat. Daarom zijn al bovenstaande media zo belangrijk - want rouwen, dat leeft bij iedereen.